Column voor de Volkskrant

Dus ik kwam er achter dat de Volkskrant -die ik onbeperkt lees omdat ik daar een truck voor heb- een columnisten wedstrijd organiseerde.

Ik kroop in de pen teneinde iets te vertellen over mijn wereld. Onze wereld. De wereld van de mentaal zieken. Het is een linkse krant, dus verscheidene keren zijn er mooie achtergrond artikelen voorbij gekomen: over de bureaucratie in de zorg en een vierluik over het UWV.
Het viel me wel op dat in dat vierluik ieders perspectief werd bekeken (de politiek, het bestuur, de werknemers, de alternatieven) maar nooit dat van de uitkeringsgerechtigde. Dat vond ik een beetje onkies. Ik bedoel, je bent toch de krant van het Volk?

Het leek me interessant om in de 200 woorden die het column lang mocht zijn, iets te schijven over onze wereld. In de woorden van Hanna Bervoets: Het Rijk der Zieken. Ik wilde tussen al het hippe geraaskal van flitsende Amsterdamse columnisten ons geluid laten horen. Hoe leven wij? Hoe zien wij de wereld? Hoe ziet de wereld ons en hoe zien wij dat dan weer? Je weet wel. Dus schreef ik allereerst het volgende, geëxtraheerd uit mijn blog Ik ben een die-zijn-er:

Column: Ik ben een die-zijn-er.
Het uit de kast komen als lesbisch, en daarna biseksueel, was stukken makkelijker dan het openbaren van mijn huidige status: Uitkeringlijer en psychiatrisch patiënt.
Uitkomen voor het zijn van een psychiatrisch patiënt en een uitkeringsgerechtigden gaat zo’n beetje zoals het uitkomen voor het zijn van homoseksueel vroeger ging: Je zwijgt er over.
Het is de nachtmerrie van iedere millennial: Je werkt aan je carrière en hebt grote dromen waarvan je zeker weet dat ze uitkomen als jij maar hard je best doet. Je gelooft in de maakbaarheid van geluk. No time for losers.
Maar op een dag kruimelt het plateau waar je op staat af, zoals de liftvloer in dat zieke YouTube filmpje, Elevator Prank: Floor Falls Away en je kijkt de diepte in.
Vroeger wilde ik designer worden. Ik deed intake bij de meest prestigieuze ontwerpschool van Nederland en werd aangenomen. Maar die zomer werd ik overspannen en depressief. Dat duurde twee jaar. Ik sleepte mij door de dagen heen door aan mijn droom te denken. Ik zou designer worden. Weer intake. Afgewezen. Zelden zo hard gehuild. Aangenomen voor een andere kunstacademie, weer overspannen. Terug naar huis. Droom niet los laten, ploeteren in baantjes en zzp. Weer overspannen. Wat ging er toch steeds mis? Ik werd gek.
Randpsychose.
Diagnose.
Autisme.
Nu ben in geen designer maar een die-zijn-er. Mensen in een uitkering. Schaduwbestaan.
Ze kijken me aan.
Kan jij niet werken?
Kan jij niet twerken?
Zeg ik voortaan.

Een beetje flauw dat einde, en bovendien is een column natuurlijk niet bedoelt voor je levensverhaal: Er hoort een mening te staan. Dus besloot ik het breder te trekken en stuurde ze uiteindelijk deze  samengevatte lijst van algemeenheden toe:

8 dingen die je niet weet als je geen psychiatrisch uitkeringsgerechtigden bent.
Vroeger wilde ik designer worden. Nu ben ik een die-zijn-er; een psychiatrisch patiënt in een uitkering. Mijn wereldbeeld is 180 graden gedraaid. Een inkijkje:

1. Uit de kast komen als lesbisch en later biseksueel, was makkelijker dan het openbaren van mijn huidige status: Uitkeringlijer en psychiatrisch patiënt. Hiervoor uitkomen gaat zoals het uit de kast komen vroeger ging: Men zwijgt er over.

2. Mensen die geen gebruik maken van de Geestelijke Gezondheidszorg, denken vaak dat het  zorgvangnet een hoorn des overvloed is. Als ik vertel dat dit niet zo is gaan ze er vanuit dat het mijn diagnose is die praat.

3. What doesn’t kill you, makes you stronger more insecure, vulneroble and emotional.

4. Als je voor langere tijd zware mentale problemen ervaart ga je automatisch in het “nu” leven. Naast een door het Boeddhisme gelauwerd concept is in het nu leven voornamelijk een overlevingsstand.

5. Zelfhulpboeken gaan niet over mensen met psychiatrische stoornissen, want veel auteurs gaan al uit van een bepaalde levensstandaard. In Rijk en Geregeld Nederland vergeten we dat wel eens.

6. Als je intelligentie en een uitkering hebt, is het zaak dit voor de wereld te verbergen, want het levert verdrietige discussies op. Niet handig als je uit je sociale isolement probeert te komen.

7. Betekenisvolle vriendschappen onderhouden met  mensen die wel in the ratrace zitten is lastig als je ‘mental’ bent. Praatgroepen en recorveryblogs zijn prettiger.

8. Een traject bij de Sociale Dienst is vergelijkbaar met een spelletje Jumanji (1995).

Dit leken me nu echt dingen die neurotypicals zoals ze op Tumblr genoemd worden (mensen zonder mentale ziekte), niet weten. En daarom verrijkend. Ik begrijp ook wel dat het niet voor álle zieke mensen geldt, maar hé, het is opinie. Ik heb alleen maar iets taboe doorbrekends willen schrijven.
Herkent één van jullie zich hier in?

Hoewel rijkelijk beloofd in de advertentie, heb ik op een algemeen we-hebben-u-bericht-ontvangen mailtje, nooit meer wat gehoord. In dat automatische bericht werd meteen verteld hoe druk ze het op de redactie hadden en dat ze niet bepaald tijd hebben om iedereen van repliek te voorzien. Na zo veel weken weet je dat het geschrevene gelezen is, maar als het ze echt iets had geleken, had ik al wat terug gehoord.

Ik kan niet anders zeggen dan: Een beetje teleurstellend. Honderden scenario’s gaan door mijn hoofd, over wat de reden daarvoor kan zijn:
Is het te banaal? Vinden ze het thema niet interessant? Had ik over iets moeten schrijven uit de krant? Is een lijstje niet goed? Willen ze geen zeurkrant zijn die iets publiceert van iemand in een uitkering? Ben ik geen “minderheid” naar hun smaak? Vinden ze het incorrect? Willen ze links zijn, maar niet zó links?

En uiteindelijk, uiteindelijk twijfel ik dan natuurlijk vooral aan mijzelf.
Je staat buiten de maatschappij (ik zal even in de tweede persoon enkelvoud blijven praten, gelijk de hoofdpersoon uit Het Rijk der Zieken) en je probeert je weer een plekje te veroveren.

Ook ben ik rancuneus. Een andere homojongen zijn columnpje, over de oprukkende homofobie binnen politiek rechts, werd wel geplaatst.
Maar die mening verkondigen ze áltijd al; denk ik dan bij mezelf.
En ik méén het als ik zeg: Wat ik nu ben, is nog veel moeilijker dan het ooit voor mij was om lesbisch of biseksueel te zijn.
Uit de cijfers blijkt wel dat LGBT+ mensen een veel grotere kans hebben op psychische problemen, dus jeej voor mij, pas ik toch nog ergens in…

Maar misschien ben jij nu je dit leest vol strijdlust en wil je een column schrijven om onze stem te laten horen. De emancipatie van de mentaal zieken, nu de zorgstaat een participatiestaat is geworden. Die hebben we nodig in een tijd vol marktwerking en bureaucratie in de (Geestelijke Gezondheids) Zorg. Ik geloof dat we er in Hanna Bervoets een beschermdame bij hebben. Hoewel het gaat over fysieke ziekte, is haar boek over dit onderwerp magistraal.

Trouwens als je net zo’n klein rot uitkerinkje als mij hebt en je wilt weten hoe je aan die onbeperkt-lezen methode komt. Stuur me dan maar een privéberichtje met die vraag en zet er meteen bij wat je droombaan was. Dan vertel ik je de sleutel tot onbeperkt kwaliteitsjournalistiek.
Wij zieken moeten elkaar toch een beetje helpen.